Eerste lage huis nummer 121/122
Naast het tramstation aan de St. Janstraat in Uden staat een rijtje met lage huizen. Het eerste aangrenzende lage huis nummer ST 121 bood omstreeks 1904 tijdelijk onderkomen aan de schilder Piet Mondriaan. Na die tijd werd het pand ingrijpend verbouwd, waarbij het steegje langs het tram-station bij de woning ST 121 werd getrokken en er een Franse kap op kwam. Op nummer ST 122 had Louis van Zwanenbergh zijn winkel in manufacturen. Op de trambaan zien we de oorspronkelijke situatie rond 1900. In de historische foto vonden we een uitdagend motief voor animatie van ‘kat op vensterbank’. Hiervoor moet eerst het schuifraam open, waarna de kat op de vensterbank kan springen.
Bouw van huis ST 121/122
Vóór de plaatsing van de mechanische delen voor de animatie, werd eerst het casco van de woning gebouwd. Dit volgens de bedroefde robuuste bouwwijze met wanden en vloer van polystyreen plaat van 3mm.
Belangrijk dat de sparingen voor ramen en deuren al exact de juiste plaats hebben ten opzichte van het later aan te brengen metselwerk.
Hiervoor wordt weer de techniek met de printbare sticker toegepast. Bijzonder aandacht krijgt de zijgevel in het toekomstige steegje met de deels afbladderende kalk. In het tekenprogramma op de Mac wordt in lagen gewerkt. De eerst laag is de basiskleur van de grauwe kalk. In de tweede laag zijn verweringen aangebracht door grillige lijnen die in een waas worden weergegeven. In de derde laag zijn wat grillige vlekken getekend met dezelfde kleur van de gemiddelde baksteen als in de voorgevel. In de vierde laag zijn de voegen van het metselwerk geplaatst, in net een iets afwijkende kleur dan de kalk achtergrond. Hierdoor ontstaat het effect van strijklicht over het reliëf van metselwerk. Tot slot zijn in de vijfde laag de muurankers geplaatst en het opgespatte vuil aan de onderkant van de gevel. Het vraagt de nodige oefening om zodanig met de ‘blurring’ in de verschillende lagen te spelen, dat het gewenste totale effect ontstaat. Grote vraag is steeds, hoe het geheel van het scherm, ook daadwerkelijk zo op de sticker uit de printer rolt (zie hieronder).
Omdat de sticker niet goedkoop is, moet de leerschool streng zijn. Het aanbrengen van de sticker is en blijft een secuur werkje.
Hierna worden de dagkanten van ramen en deuren op kleur gebracht. In verband met de bewegende ramen, zijn de kozijnen anders dan anders afzonderlijk gemaakt en op kleur gebracht. Het plaatsen van de kozijnen in de dagopening is vooral precair om geen overtollige lijm in het zicht te krijgen. Tot slot rest het op kleur en verwering afwerken van de dakpartij, inclusief schoorstenen, dakramen en goot.
Werkende schuiframen
Vanwege de animatie van ‘kat op vensterbank’ moeten de schuiframen echt kunnen werken. Een traditioneel schuifraam bestaat uit een vast bovenraam en een, aan de binnenkant, schuifbaar onderraam, in een verhouding van 1/3 tot 2/3 van de totale hoogte. Het schuifraam kan maximaal eenderde open en wordt met pennen in het kozijn op de gewenste kierstand gezet.
Voor het model lijkt daadwerkelijk schuiven in een sponning erg fragiel met kans op vastlopen. Gekozen is om het te bewegen deel te laten scharnieren aan een zo lang mogelijke arm. Dit betekent wel dat het raam een cirkelboog doorloopt en daarvoor enige speel-ruimte nodig is.
De raamdelen zijn gemaakt met Evergreen (clear) waarop met trekpen en verf het ‘raamwerk’ is aangebracht. Als hulp daarbij zijn de ramen uit de tekening ‘gelicht’ en als onderlegger onder het transparante polystyreen gebruikt. Ook de scharnierarmen zijn van dit transparante materiaal om zo min mogelijk op te vallen in het interieur..
Scharnierpunt voor beide ramen is een horizontale messing as aan de uiterste achterkant van het huis. Voor het laten bewegen is gekozen voor tweemaal een servo met kruk. In de ruststand (raam dicht) rusten de armen op een vast punt. Daardoor is het schuifraam nauwkeurig op de onderdorpel van het kozijn afgesteld. De maat van de kruk op de servo bepaalt de maximale hefhoogte.
Gordijnen hangen
Vermeldenswaard is de speciale constructie voor de gordijnen. In werkelijkheid zitten de gordijnroeden niet strak tegen het bovenraam, omdat er ruimte moet zijn voor het omhooggeschoven onderraam. Ook in het model is dit zo benaderd. Een plaatje met ‘gordijnprint’ (paars in de afbeelding) hangt aan een messing busje, vrij aan een horizontale roede. Door deze flexibele ophanging kan de scharnierarm van het schuifraam zonder hapering vrij bewegen. Het stil hangende gordijn verhoogt het realistisch effect van het schuivende onderraam en geeft bovendien minder inkijk in de ‘machinekamer’.